Reclame is vluchtig. Dat wordt tenminste over het algemeen aangenomen. Maar wie onderweg zijn of haar ogen de kost geeft, concludeert anders. Wie kent niet de Dubonnet-muurschilderingen uit Zuid-Frankrijk? Of de reclames van Perrier, Suze en Byrrh in dezelfde contreien. Heel af en toe kom je dit soort verouderde reclame-uitingen ook in Nederland tegen (in ‘s-Hertogenbosch zit er eentje in een zijsteegje van de Hinthamerstraat. Ga maar eens kijken). In Portugal wordt niet geschilderd. Nee, daar maken ze reclame met azulejos. De verkoopboodschap wordt hierdoor écht een tegeltjeswijsheid.
Gepolijste steen
Azulejos zijn niets anders dan kleurige tegeltjes die in een bepaald patroon zijn gezet. Behalve in Portugal (Algarve) tref je ze ook aan in Spanje (Andalusië). Huizen, winkels, portieken, kerken en openbare gebouwen zijn vaak mooi fleurig betegeld. Het schijnt zo te zijn dat de azulejos in de vijftiende eeuw door de Moren zijn geïntroduceerd. Het woord is afgeleid van de Arabische term ‘al zulaydj’, dat zoiets betekent als ‘gepolijste steen’. De Moren hadden de tegelkunst trouwens niet zelf bedacht. Ze leenden ‘m van de Perzen.
Tegelreclame van Schweppes
Hoewel azulejos vooral decoratief worden en werden gebruikt, zijn ze in een grijs verleden ook toegepast voor reclameuitingen. Een flinke tijd geleden kwam ik in de binnenlanden van Portugal een leuk voorbeeld tegen van Schweppes. Op het eerste gezicht is het één beeld. Kom je dichterbij, dan zie je dat het is opgebouwd uit tegeltjes die flink veel craquelé vertonen. Erg bijzonder om te zien! En redelijk uniek. Voor het ontwerp en de uitvoering tekende Aleluia uit Aveiro. Tegenwoordig houdt deze zaak zich niet meer bezig met reclame. Je kunt er wel badkamers kopen.
